Πολλοί άνδρες παρατηρούν κάποια στιγμή ερεθισμό ή κοκκινίλα στο πέος, συμπτώματα τα οποία συχνά παραπέμπουν σε βαλανίτιδα. Πρόκειται για μια συχνή φλεγμονή της βαλάνου του πέους που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία αλλά, ευτυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται εύκολα. Το πρώτο που ρωτούν οι περισσότεροι ασθενείς είναι πόσο διαρκεί και αν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Η απάντηση βρίσκεται στη σωστή ενημέρωση και στην έγκαιρη επίσκεψη στον ουρολόγο, ώστε να καθοριστεί η αιτία και να ξεκινήσει η κατάλληλη θεραπεία.
Τι είναι η βαλανίτιδα;
Η βαλανίτιδα είναι η φλεγμονή της βαλάνου, δηλαδή της κεφαλής του πέους. Η πάθηση αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα υγείας που μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες οποιασδήποτε ηλικίας. Βέβαια, εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε άνδρες που δεν έχουν υποβληθεί σε περιτομή. Όταν η φλεγμονή επεκτείνεται και στην ακροποσθία μιλάμε για βαλανοποσθίτιδα. Η πάθηση προκαλεί δυσφορία, πόνο, ερυθρότητα και οίδημα, ενώ μερικές φορές συνοδεύεται από δυσάρεστη οσμή.
Αίτια εμφάνισης της πάθησης
Η ανατομία του πέους ευνοεί τη διατήρηση υγρασίας και υπολειμμάτων κάτω από την ακροποσθία, γεγονός που δημιουργεί ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μικροβίων και μυκήτων. Η ανεπαρκής καθαριότητα της περιοχής, ιδιαίτερα όταν υπάρχει φίμωση και η αποκάλυψη της βαλάνου είναι δύσκολη, αυξάνει τον κίνδυνο.
Συχνά, η βαλανίτιδα οφείλεται σε λοιμώξεις. Ο μύκητας Candida albicans αποτελεί τον συνήθη ένοχο, όπως και βακτήρια του δέρματος ή της ουρογεννητικής οδού. Παράλληλα, ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως τα χλαμύδια, η γονόρροια και ο έρπης γεννητικών οργάνων, μπορούν επίσης να πυροδοτήσουν τη φλεγμονή της βαλάνου του πέους.
Στα μη λοιμώδη αίτια συγκαταλέγονται:
- ερεθιστικά χημικά (αρωματισμένα σαπούνια, απορρυπαντικά, σπρέι)
- υφάσματα που προκαλούν τριβή
- δερματολογικές παθήσεις όπως το έκζεμα, η ψωρίαση ή ο σκληροατροφικός λειχήνας.
Τέλος, ο κακώς ρυθμισμένος διαβήτης και γενικότερα οι καταστάσεις που μειώνουν την άμυνα του οργανισμού διευκολύνουν την εγκατάσταση φλεγμονής και ευνοούν τις υποτροπές.
Συμπτώματα που προκαλεί η βαλανίτιδα και χρήζουν προσοχής
Η βαλανίτιδα προκαλεί συμπτώματα στα οποία συγκαταλέγονται:
- ερυθρότητα και πρήξιμο της βαλάνου
- αίσθημα καψίματος ή πόνου, συχνά συνοδευόμενα από κνησμό
- λευκωπή ή κιτρινωπή έκκριση με οσμή
- πόνο στην ούρηση ή ενόχληση κατά τη σεξουαλική επαφή σε ορισμένες περιπτώσεις.
Σε πιο έντονες ή παραμελημένες περιπτώσεις παρατηρούνται μικρές ρωγμές, έλκη ή σκασίματα του δέρματος. Η φίμωση μπορεί να επιδεινωθεί λόγω οιδήματος, καθιστώντας δύσκολη την αποκάλυψη της βαλάνου. Σπανιότερα η ακροποσθία παγιδεύεται πίσω από τη βάλανο (παραφίμωση), μια κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Επειδή η βαλανίτιδα μπορεί να μιμηθεί πιο σοβαρές βλάβες συμπεριλαμβανομένων προκαρκινικών αλλοιώσεων, ο επίμονος ερεθισμός ή οι υποτροπές πρέπει να αξιολογούνται από εξειδικευμένο γιατρό.
Διάγνωση
Η διάγνωση ξεκινά με λήψη λεπτομερούς ιστορικού και κλινική εξέταση της περιοχής, η οποία περιλαμβάνει εκτίμηση για ερυθρότητα, οίδημα, εκκρίσεις και τυχόν δερματικές αλλοιώσεις. Ανάλογα με τα ευρήματα, ο ουρολόγος – ανδρολόγος μπορεί να ζητήσει:
- καλλιέργεια από τις εκκρίσεις για ταυτοποίηση μικροοργανισμών και ευαισθησία στα φάρμακα
- εξετάσεις ούρων όταν υπάρχει υποψία διαβήτη ή ουρογεννητικής λοίμωξης,
- έλεγχο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όταν αυτό υποδεικνύεται από το σεξουαλικό ιστορικό.
Σε περιπτώσεις που η εικόνα δεν είναι τυπική ή η φλεγμονή επιμένει, μπορεί να χρειαστεί δερματολογική γνωμάτευση ή ακόμη και βιοψία για τον αποκλεισμό δερματοπαθειών και προκαρκινικών καταστάσεων. Η ορθή διάγνωση είναι καθοριστική, διότι καθοδηγεί την κατάλληλη θεραπεία και μειώνει την πιθανότητα υποτροπής.
Βαλανίτιδα και θεραπεία
Η αντιμετώπιση της βαλανίτιδας είναι κατά βάση αιτιολογική και εξατομικευμένη. Η πρώτη και πιο σημαντική παρέμβαση είναι η επιμελής υγιεινή της περιοχής . Η αποφυγή ερεθιστικών προϊόντων, αρωμάτων και σπρέι, καθώς και η χρήση άνετων βαμβακερών εσωρούχων, μειώνουν την τριβή και την υγρασία. Όταν υπάρχουν ενδείξεις μυκητιασικής λοίμωξης χορηγούνται τοπικές αντιμυκητιασικές κρέμες, ενώ σε βακτηριακές λοιμώξεις επιλέγονται αντιβιοτικές αλοιφές ή, όπου χρειάζεται, από του στόματος αντιβιοτική αγωγή.
Σε φλεγμονώδεις δερματοπάθειες, η βραχεία χρήση ήπιας κορτιζονούχας κρέμας μπορεί να θέσει υπό έλεγχο τα συμπτώματα, πάντα υπό ιατρική καθοδήγηση. Τα συχνά λουτρά της περιοχής με χαμομήλι ή φυσιολογικό ορό δρουν καταπραϋντικά και βοηθούν στην υποχώρηση του οιδήματος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη ρύθμιση συνοδών νοσημάτων, όπως ο διαβήτης, που όταν είναι αρρύθμιστος συντηρεί τις υποτροπές. Σε ανθεκτικές ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις, ιδίως όταν συνυπάρχει φίμωση, η περιτομή δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα, καθώς καταργεί το περιβάλλον που διευκολύνει τη φλεγμονή και μειώνει θεαματικά την πιθανότητα επανεμφάνισης.
Η βαλανίτιδα πόσο διαρκεί;
Η διάρκεια εξαρτάται από την αιτία, τη βαρύτητα και την ταχύτητα έναρξης της σωστής αγωγής. Στις ήπιες μορφές που οφείλονται σε ερεθισμό ή σε απλή μυκητίαση, η βελτίωση είναι συνήθως αισθητή μέσα σε λίγες ημέρες και η πλήρης ύφεση επιτυγχάνεται μέσα σε μία έως δύο εβδομάδες. Όταν η βαλανίτιδα έχει βακτηριακή αιτιολογία ή συνδυαστικό υπόστρωμα, μπορεί να απαιτηθούν δύο έως τρεις εβδομάδες θεραπείας, με ενδεχόμενες επανεκτιμήσεις για προσαρμογή της αγωγής.
Σε χρόνιες δερματοπάθειες ή στον σκληροατροφικό λειχήνα, η διαχείριση είναι μακροχρόνια, με φάσεις ύφεσης και έξαρσης που χρειάζονται παρακολούθηση από ουρολόγο – ανδρολόγο και, κατά περίπτωση, δερματολόγο. Το σημαντικό είναι ότι η βαλανίτιδα έχει εξαιρετική πρόγνωση όταν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και στοχευμένα. Όσο νωρίτερα ξεκινά η κατάλληλη θεραπεία, τόσο συντομότερα υποχωρούν ο πόνος, η ερυθρότητα και τα λοιπά συμπτώματα.
Πιθανές επιπλοκές αν αφεθεί χωρίς θεραπεία
Παρότι συνήθως είναι καλοήθης, η παραμέληση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που δυσκολεύουν τη θεραπεία και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής. Η φίμωση συχνά επιδεινώνεται, καθιστώντας δύσκολη ή αδύνατη την αποκάλυψη της βαλάνου, ενώ η παραφίμωση, όταν δηλαδή η ακροποσθία παραμένει παγιδευμένη πίσω από τη βάλανο, απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση λόγω κινδύνου διακοπής της αιμάτωσης των ιστών.
Επαναλαμβανόμενα επεισόδια βαλανίτιδας μπορεί να προκαλέσουν ουλές και στένωση της ουρήθρας, ενώ ο σκληροατροφικός λειχήνας μπορεί σταδιακά να σκληρύνει το δέρμα της βαλάνου και της ακροποσθίας. Επιπλέον, επίμονος ερεθισμός και χρόνιες αλλοιώσεις χρειάζονται προσεκτική διερεύνηση, ώστε να αποκλειστούν προκαρκινικές βλάβες που μιμούνται την εικόνα της φλεγμονής. Η έγκαιρη διάγνωση προστατεύει από αυτά τα σενάρια και οδηγεί σε πιο σύντομη, αποτελεσματική θεραπεία.
Πρόληψη και μείωση υποτροπών
Η πρόληψη βασίζεται στην απλή καθημερινή φροντίδα και σε μικρές αλλαγές της ρουτίνας. Στα μέτρα πρόληψης συγκαταλέγονται:
- σχολαστικός καθαρισμός της περιοχής με ήπιο καθαριστικό και νερό
- προσεκτικό στέγνωμα της περιοχής
- αποφυγή προϊόντων με έντονα αρώματα ή αντισηπτικά
- επιλογή εσωρούχων από βαμβάκι που αναπνέουν
- αποφυγή παρατεταμένης υγρασίας και η απομάκρυνση της τριβής
- λήψη προφυλάξεων κατά τη σεξουαλική επαφή για τον περιορισμό του κινδύνου σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων
- ρύθμιση του σακχάρου σε άνδρες με διαβήτη για την αποφυγή υποτροπών.
Συνοψίζοντας, η βαλανίτιδα είναι συχνή, θεραπεύσιμη και συνήθως υποχωρεί γρήγορα όταν εντοπίζεται η αιτία και εφαρμόζεται η κατάλληλη αγωγή. Αν αναρωτιέστε η βαλανίτιδα πόσο διαρκεί, να θυμάστε ότι ο χρόνος ίασης συντομεύει όσο πιο έγκαιρα ζητηθεί ιατρική καθοδήγηση και υιοθετηθούν απλά μέτρα υγιεινής. Η συνέπεια στη θεραπεία, η αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων και η αντιμετώπιση υποκείμενων προβλημάτων, όπως ο διαβήτης ή η φίμωση, μειώνουν δραστικά τις υποτροπές. Εάν σας προβληματίζουν ορισμένα συμπτώματα που αφορούν τη συγκεκριμένη περιοχή, ο Ανδρολόγος στην Αθήνα Δρ. Χρήστος Φλιάτουρας μπορεί να σας κατευθύνει κατάλληλα στην αποκατάσταση του ζητήματος.